Bij het vallen van Kabinet-Rutte III over de ‘toeslagenaffaire’ moest ik denken aan mijn blog over “Stop de overmaat aan controle, terug naar het vertrouwen”. Bij het teruglezen, was mijn ‘doorzien’ toen, niet ver van de antwoorden op de vraag ‘hoe nu anders’.

Het lijkt wel alsof we niet anders kunnen dan dat we ‘verbeten’ vasthouden aan regels en systemen. Vermeende mistanden bekijken met een vergrootglas -met soms ongekende vergrotingsfactoren- en bestraffen, soms zwaar bestraffen.  

Niet alleen door de mensen die daarvoor zijn aangesteld, ook door onze volksvertegenwoordigers, de media en alle andere ‘deskundigen’ die oordelen hoe het moet. Wij allemaal zijn hier niet vrij van. Wat ik wel geleerd heb is stiller luisteren, langer en verschillend kijken, langer stilstaan bij wat er gebeurt en niet onmiddellijk reageren of doordraven. Tijd nemen voor een tweede, een derde of vierde waarneming eventueel? Het helpt het genuanceerd kijken en oordelen. Wat zou er gebeurd zijn als destijds bij de eerste signalen en de reactie op de ‘Bulgarenfraude’ begin jaren 2010 meer tijd genomen was. Een andere kijk en aanpak op fraude? Was het ‘doorslaan’ tot wat nu de ‘toeslagenaffaire’ is geworden dan niet gebeurt? Waren er dan niet zoveel gezinnen in de misère geraakt en het kabinet Rutte III niet gevallen?

Nodig is nu het doorbreken van de ‘oude’ patronen. Dat dit nog niet zo eenvoudig is blijkt wel bij een belastingdienst die stoïcijns vasthoudt aan hun ‘recht’ van het zijn van preferent schuldeiser. Het anders kijken en oordelen is dan nog niet gezien en niet geleerd… hopelijk een van de laatste stuiptrekkingen op weg naar beter.